Kredi, nakit ihtiyacı olan kişilerin istedikleri ürünleri satın almasına yardımcı olan ya da kişilerin ev, araba sahibi olmasını sağlayan bir bankacılık hizmetidir ve bankalarda müşteriyi en çok etkileyen hizmettir. Bankaların bu hizmeti sayesinde, kişiler nakde sıkıştıkları anlarda nakit akışlarını rahatlatabilmektedirler. Kişilerin, bankaların verdiği bu kredi hizmetine fazla talep göstermeleri bankacılık sektörünün de gelişmesine önayak olmuştur. Ancak kredilerin ve kredi taleplerinin bu denli çok olması kredi riski kavramını ortaya çıkarmıştır.
Kredi riski, kişilerin kullandıkları kredinin ana parasının ve/veya faizlerinin borçlu tarafından ödenememesi olasılığıdır. Böyle bir durum karşısında bankalar zarara girmektedir. Bu durumun oluşmasına ve belirtilen risk olasılığının gerçekleşmesine "temerrüt" denilmektedir. Böyle durumlarda bankaların hem sermaye gereksinimleri artar hem de yeni kişilere kredi verilme imkânı azalır. Bu da bankalar için oldukça olumsuz bir durumdur. Örneğin, bir işletmecinin işletmesinin devamlılığını sağlamak adına bir kredi talebinde bulunması ve iflas etmesi durumunda bankadan aldığı kredi borcunu ödeyememesi bankayı ciddi anlamda zarara sokmuş olacaktır ve bu durum bankanın da sicilini etkileyecektir. Ancak bankalar tarafından ortak olarak oluşturulan bilgi sistemi sayesinde kişilerin finansal sicillerine ve kredi notlarına ulaşabilmek mümkündür.
Kredi Riski Bankalar İçin Neden Önemlidir?
Kredi riski değerlendirmesi ve kişilerin kredi notları sayesinde tüm bankalar müşterilerinin finansal geçmişine kolaylıkla ulaşabilmektedir ve kişilerin kredi borçlarını düzenli ödeyip ödemediğini görüntüleyebilmektedir. Bu sayede bankalar kredinin ödenmeme riskini en aza indirebilmektedir. Kişinin kredi riski daha önce bankalardan çektiği kredi miktarı, ödeme düzeni, kullandığı kredi kartları, en son ne zaman kredi başvurusunda bulunduğu, gelir ve gider durumuna göre belirlenmektedir. Kişiler bu kredi risk puanlarına göre bankalar ile ilişki kurabilir ve kredi çekebilirler. Ancak eğer bankadan kredi kullanmak isteyen kişi daha önceki kredilerini zamanında ödememişse, kredi notu düşükse, kredi kartlarının ödemesini geciktiriyorsa, maaşı çekmek istediği tutarın taksitlerini karşılayamıyorsa muhtemelen bankaların kredi hizmetinden yararlanamayacaktır. Çünkü bankalar kişilere kredi verirken kendilerini güvence altına almak istemektedirler. Bu güvenceyi de kişilerin kredi notları ve kredi risklerini değerlendirerek sağlarlar. Eğer kişiler çektikleri kredileri zamanında yatırıyorsa ya da bir kerede kredi borçlarını kapatmışlarsa bankalardan kolaylıkla kredi kullanabilirler. Kişiler geçmişte ne kadar çok kredi ve kredi kartı kullanır ve düzenli ödeme sağlarlarsa ilerleyen zamanlarda yüksek miktarda kredi çekme olasılıkları artacaktır.
Kredi Riski Yönetimi
Kredi riski yönetimi; krediyi kişiye temin eden bankanın yetki ve değerlendirmesindedir. Kredi tahsis sürecinde bankalar kendi karar süreçlerine uygun değerlendirmeler sonrası kredi alıp almayacağınıza karar verir. Kredi verildikten sonra da ödeme düzeni ve geri dönüşü sistemler tarafından takip edilir. Bankalar verdikleri krediler karşılığında öz kaynaklarından zorunlu karşılıklar ayırmaktadır. Aynı zamanda bankalar öz kaynaklarının belirlenen oranları kadarını kredi olarak kullandırabilirler. Zamanında ödenmeyen krediler kredi notunuzu düşüreceği gibi bankaların kuralları dahilinde yasal takip, icra takibi gibi kritik süreçlere dönüşebilir. Bu nedenle ödemelerin düzenli yapılması hem banka hem de kredi kullananlar açısından dikkatle yönetilmesi gereken bir risktir.
